Maak duidelijke afspraken over studiekosten met werknemers

Veel werkgevers zijn bereid om te investeren in extra opleidingen voor hun medewerkers, mits zij die kennis ook gaan gebruiken in hun bedrijf. Vaak worden afspraken hierover vastgelegd in een studiekostenbeding. Maar hoe zit dat bij werknemers met een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd?

Een kantonrechter in Amsterdam deed onlangs een opvallende uitspraak over een studiekostenbeding in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd. Hij stelde dat een werknemer met een contract voor bepaalde tijd dubbel zoveel last heeft van een studiekostenbeding. Op het moment dat zijn contract afloopt en niet wordt verlengd, is hij niet alleen zijn baan kwijt maar moet hij ook nog eens studiekosten terugbetalen. 

Redelijkheidstoets

Van de werkgever in deze zaak verwacht de kantonrechter daarom een striktere redelijkheidstoets: 

• De werkgever moet de medewerker bij het aangaan van de arbeidsovereenkomst waarin het studiekostenbeding is opgenomen, uitdrukkelijk wijzen op de gevolgen daarvan.
• Bij het aangaan van de studiekosten moet de werkgever zijn medewerker er nadrukkelijk op wijzen dat het volgen van de opleiding tot een terugbetalingsverplichting leidt.
• De werkgever moet de precieze kosten aangeven aan de medewerker.
• De kans op voortzetting van de arbeidsovereenkomst moeten worden besproken.

Verplichting tot terugbetaling

De Hoge Raad bepaalde al in 1983 dat de verplichting tot terugbetaling van opleidingskosten door de werknemer aan de werkgever mogelijk is, mits aan een aantal voorwaarden is voldaan.

Deze voorwaarden komen erop neer dat: 

• De terugbetalingsverplichting duidelijk moet zijn geformuleerd zodat de werknemer zich bewust is van de (financiële) consequenties;
• De verplichting tot terugbetaling beperkt moet worden tot de periode waarin de werkgever geacht wordt baat te hebben bij de opleiding van de werknemer.
• De terugbetalingsverplichting van de werknemer vermindert naar evenredigheid van het voortduren van de dienstbetrekking, waarin de werkgever wordt geacht baat te hebben bij de opleiding.
• De hoogte van de terug te betalen bedragen er niet toe mag leiden dat de werknemer aan loon minder overhoudt dan het minimumloon. 
• Het door de werkgever verhalen van de kosten van de opleiding op de werknemer kan niet redelijk en billijk zijn als het initiatief tot beëindiging van het dienstverband bij de werkgever ligt.

Goed werkgeverschap

In de lagere rechtspraak doen medewerkers echter regelmatig met succes een beroep op artikel 7:611 (Goed werkgeverschap) van het Burgerlijk Wetboek. Daardoor hoeven zij hun studiekosten vaak niet terug te betalen. Het is dus aan te raden aan werkgevers om een studiekostenbeding zorgvuldig op te stellen, indien zij in een later stadium met succes studiekosten willen terugvorderen. Voordat een medewerker daadwerkelijk een opleiding gaat volgen, dient de werkgever in ieder geval drie zaken schriftelijk te bevestigen aan de medewerker: